Vremeplov (5. januar)

Peti januar je 5. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 360 dana (361 u prestupnim). Na današnji dan dogodilo se:

1834. godine

• U Kragujevcu štampan prvi broj obnovljenih „Novina serbskih”, prvi srpski informativni list štampan u zemlji, službeno glasilo Kneževine Srbije. Prvi urednik bio Dimitrije Davidović, osnivač „Novina serbskih” u Beču;

1881. godine

• Rođen Nikolaj Velimirović, vladika, episkop žički i ohridski, svetac (Lelić, 05.01.1881. – manastir Sveti Tihon, Pensilvanija, 18.03.1956). Nikolaj Velimirović, episkop žički i ohridski od 1919. do 1944. godine, po mnogima je najumniji srpski monah posle Svetog Save. Studije teologije završio je u Švajcarskoj, doktorirao na univerzitetu u Bernu, a potom diplomirao filozofiju u Oksfordu i doktorirao u Ženevi. Po povratku u Srbiju, predavao je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu, a 1909. godine se zamonašio. U Drugom svetskom ratu, Nemci su ga konfinirali u manastir Ljubostinja, a potom u Vojlovicu. S patrijarhom Gavrilom Dožićem, Nikolaj je, 1944, zatočen u logor Dahau. Bili su jedina dva crkvena velikodostojnika u Evropi poslata tokom rata u koncentracioni logor. Kao nepomirljivi protivnik komunizma, posle oslobođenja Jugoslavije, nije se vratio u otadžbinu, već se nastanio u SAD. Umro je u ruskom manastiru Sveti Tihon u Pensilvaniji, a sahranjen je na srpskom groblju pored manastira Svetog Save u Libertvilu. Mošti su mu prenete u zavičaj 1991. godine. Sva dela vladike Nikolaja štampao je „Glas crkve” 1996. godine u 10 reprezentativno opremljenih knjiga. Širok je spektar tema kojima se bavio: pitanja vere i života, hrišćana i hrišćanstva, crkve, molitve i posta, hrišćanske vrline, pitanje nacionalizma i patriotizma, prosvete i prosvetiteljstva, Kosova, kosovskih ideja i Vidovdana, Svetog Save i svetosavlja. Obnovio je srpsko crkveno besedništvo i bio najveći besednik u istoriji Srpske crkve;

1903. godine

• Rođen Milan Bajšanski, dirigent i kompozitor, rukovodilac Hora Opere Narodnog pozorišta u Beogradu, dirigent Hora Kulturno-umetničkog društva „Abrašević”, osnivač i dirigent Hora Radio Beograda i Beogradskih madrigalista (Beograd, 05.01.1903. – Beograd, 10.12.1980);

1933. godine

• Rođena Radmila Bakočević, operska pevačica – sopran, primadona Beogradske opere, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (Viča, 05.01.1933);

1935. godine

• Objavljen prvi broj lista „Ošišani jež”, poznate mesečne humorističko-satirične novine;

1942. godine

• Rođen Zvonimir Zvonko Bogdan, pevač i vozač trkačkih konja (Sombor, 05.01.1942);

1947. godine

• Održan prvi zvanični fudbalski derbi „Crvena zvezda”–„Partizan”, završen pobedom „Crvene zvezde” rezultatom 4:3;

1974. godine

• Počelo emitovanje emisije „Neven” na Televiziji Beograd;

1981. godine

• Počelo emitovanje emisije „Susretanja” Prvog programa Radio Beograda;

1987. godine

• Počelo emitovanje emisije „Argument više” Prvog programa Radio Beograda;
• Počelo emitovanje emisije „Klasiku, molim” Drugog programa Radio Beograda;

1991. godine

• Umro Vasko Popa, književnik, akademik, član Srpske akademije nauka i umetnosti, najprevođeniji srpski pesnik u drugoj polovini XX veka. Nazivan jezičkim čudotvorcem i poslednjim velikim originalnim pesnikom. Najznačajnija dela: „Kora”, „Nepočin-polje”, „Sporedno nebo”, „Od zlata jabuka”, „Urnebesnik” (Grebenac, 29.06.1922. – Beograd, 05.01.1991);
• Umro Jug Grizelj, novinar i scenarista, predsednik Udruženja novinara Srbije (Vrlika, 02.08.1926. – Beograd, 05.01.1991);

2004. godine

• Umro Refik Memišević, rvač, svetski i olimpijski šampion (Bačko Novo Selo, 14.05.1956. – Subotica, 05.01.2004);